រោគមុនពេលមានផ្ទៃពោះ
តើរោគមុនពេលមានផ្ទៃពោះគឺជាអ្វី
រោគមុនពេលមានផ្ទៃពោះគឺជាការបន្ទុះរបស់ស្បែកមនុស្សពេលមានផ្ទៃពោះ ដែលអាចបណ្តាលមកពីការផ្លាស់ប្តូរអរម៉ូន។ មុន គឺជារឿងធម្មតាក្នុងពេលមានផ្ទៃពោះ។ តាមពិតស្រ្តី មានផ្ទៃពោះច្រើនជាងពាក់កណ្តាលអាចរំពឹងថានឹងកើតមុន។ ក្នុងករណីខ្លះរោគមុនអាចធ្ងន់ធ្ងរ។
មូលហេតុរបស់រោគមុនពេលមានផ្ទៃពោះ
មូលហេតុចម្បងនៃការកើតមុនពេលអ្នកមានផ្ទៃពោះគឺការកើនឡើងកម្រិតអរម៉ូនក្នុងត្រីមាសទី ១ ។ កម្រិតអរម៉ូនខ្ពស់ជំរុញការផលិតប្រេងធម្មជាតិស្បែករបស់អ្នក។ វាពិបាកក្នុងការទស្សទាយថាតើអ្នកណានឹងវិវឌ្ឍមុនពេលមានផ្ទៃពោះ។ អ្នកមានហនិភ័យខ្ពស់បើសិនអ្នកមានមុន ឬចេញមុនពេលចាប់ផ្តើមវដ្តរដូវ។ ប្រសិនបើអ្នកមិនកើតមុននៅត្រីមាសទី១ អ្នកមិនទំនងជាកើតមុនក្នុងអំឡុងត្រីមាសទី ២ ឬទី ៣ទេ ។
ការគ្រប់គ្រងមុននៅពេលមានផ្ទៃពោះអាចលំបាក។ នោះក៏ព្រោះតែវេជ្ជបញ្ជា និងការព្យាបាលនៅលើបញ្ជរលក់ជាច្រើន មានហានិភ័យខ្ពស់ចំពោះពិការភាពពីកំណើត។ ជាទូទៅអ្នកគួរតែចៀសវាងថ្នាំណាដែលមានឱកាសធ្វើឱ្យគ្រោះថ្នាក់ដល់កូនអ្នក។
ការព្យាបាលមុនពេលមានផ្ទៃពោះ
រោគមុនពេលមានផ្ទៃពោះគឺជាលក្ខខ័ណ្ឌធម្មជាតិ។ ជាធម្មតាវានឹងបាត់ទៅវិញនៅពេលកម្រិតអរម៉ូនរបស់អ្នកត្រឡប់មកធម្មតាវិញ។ អ្វីដែលមានសុវត្ថិភាពបំផុតត្រូវធ្វើ គឺត្រូវចៀសវាងគ្រប់ថ្នាំព្យាបាលមុនតាមវេជ្ជបញ្ជា ឬការព្យាបាលនៅលើបញ្ជរលក់ផលិតផលគីមីទាំងអស់។ ជំនួសមកវិញ អ្នកអាចពឹងលើឱសថបុរាណដែលគ្មានសារធាតុថ្នាំ។ ប៉ុន្តែមុនពេលចាប់ផ្តើមការព្យាបាលមុនណាមួយនៅពេលអ្នកមានផ្ទៃពោះឬគ្រោងនឹងមានផ្ទៃពោះ សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យអំពីអ្វីដែលល្អបំផុត និងមានសុវត្ថិភាពបំផុតសម្រាប់អ្នក។
រោគមុនពេលមានផ្ទៃពោះ៖ ការព្យាបាលដែលមិនមានសុវត្ថិភាព
Isotretinoin គឺជាថ្នាំលេបដែលបានធ្វើបដិវត្តវិធីព្យាបាលមុនធ្ងន់ធ្ងរ។ ប៉ុន្តែវាមានគ្រោះថ្នាក់ជាពិសេសនៅពេលអ្នកមានផ្ទៃពោះ។ នោះដោយសារតែថ្នាំអាចបណ្តាលឱ្យមានពិការភាពពីកំណើតធ្ងន់ធ្ងរ។
អ្នកជំងឺណាដែលប្រើ Isotretinoin ក៏ដូចជាវេជ្ជបណ្ឌិតណាដែលចេញវេជ្ជបញ្ជាវា ឱសថស្ថាន និងអ្នកលក់ដុំដែលចែកចាយវា ត្រូវតែចុះឈ្មោះក្នុងកម្មវិធីពិសេសដែលជាផ្នែកមួយនៃកម្មវិធីគ្រប់គ្រងហានិភ័យដើម្បីការពារការមានផ្ទៃពោះ និងពិការភាពពីកំណើត។
ដោយសារតែហានិភ័យមានខ្ពស់ ដូច្នេះស្ត្រីដែលមានអាយុបង្កើតកូនដែលប្រើថ្នាំត្រូវស្ថិតក្នុងការពន្យារកំណើតពីរទម្រង់ដែលចាប់ផ្តើមយ៉ាងហោចណាស់ ១ ខែមុនពេលពួកគេចាប់ផ្តើមព្យាបាល។ ពួកគេក៏ត្រូវស្ថិតនៅក្នុងការពន្យាកំណើតពីរទម្រង់យ៉ាងតិច១ខែដែរបន្ទាប់ពីការព្យាបាលបានចប់។ ដូចគ្នានេះផងដែរ ស្ត្រីត្រូវតែមានការធ្វើតេស្តមានផ្ទៃពោះ មុនពេល ក្នុងអំឡុងពេល និងក្រោយពេលព្យាបាល។
ការព្យាបាលមុនតាមវេជ្ជបញ្ជាផ្សេងទៀតដែលអាចបង្កឱ្យមានពិការភាពពីកំណើតរួមមាន៖
- ការព្យាបាលដោយអរម៉ូន នេះរួមបញ្ចូលទាំងអរម៉ូនអ៊ឹស្ត្រូសែន (estrogen) និង antiandrogens (flutamide និង spironolactone)។
- Tetracyclines លេបទាំងនេះរួមបញ្ចូលទាំងថ្នាំសម្លាប់មេរោគអង់ទីប៊ីយោទិចដូចជា doxycycline, minocycline និង tetracycline ដែលអាចរារាំងដល់ការលូតលាស់របស់ឆ្អឹងនិងធ្វើឱ្យធ្មេញប្រែពណ៌ ។
- ថ្នាំលាប Retinoids ដែលមានលក្ខណៈដូចជាថ្នាំ adapalene (Differin), tazarotene (Tazorac), និង tretinoin (Retin-A)។ ផលិតផលទាំងនេះស្រដៀងនឹង isotretinoin ហើយគួរជៀសវាងក្នុងពេលមានផ្ទៃពោះ។ ទោះបីជាការសិក្សាបង្ហាញថាការជ្រាបចូលតាមស្បែករបស់បរិមាណថ្នាំទាំងនេះមានកម្រិតទាបក៏ដោយ ក៏មានការព្រួយបារម្ភថាពួកគេអាចបង្កហានិភ័យខ្ពស់នៃពិការភាពពីកំណើត។ ផលិតផលត្រូវមានការព្រមានដែលបញ្ជាក់ថា “វាមិនត្រូវបានដឹងទេថាថ្នាំទាំងនេះអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ទារកកំពុងលូតលាស់ ឬកូនដែលកំពុងត្រូវបានបំបៅដោយទឹកដោះ”។
សម្រាប់ហេតុផលដូចគ្នា អ្នកជំនាញខ្លះក៏បានណែនាំមិនឱ្យប្រើវិធីព្យាបាលដោយការលាបថ្នាំដែលផ្ទុកអាស៊ីត salicylic ។ នេះគឺជាគ្រឿងផ្សំដែលត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងផលិតផលដែលលក់នៅលើបញ្ជរដែលគ្មានវេជ្ជបញ្ជាជាច្រើន។
.
ការព្យាបាលមុនដោយប្រើថ្នាំលាបផ្សេងទៀត និងការមានផ្ទៃពោះ
អ្នកជំនាញខ្លះបានណែនាំផលិតផលលាបដែលមានវេជ្ជបញ្ជា ដែលមានទាំងអាស៊ីត azelaic or erythromycin ។ ជម្រើសផ្សេងទៀតរួមមានផលិតផលដែលលក់នៅលើបញ្ជរដែលគ្មានវេជ្ជបញ្ជា ដែលមានទាំង benzoyl peroxide ឬអាស៊ីត glycolic ។ មានតែប្រហែលជា៥%នៃថ្នាំសកម្មដែលត្រូវបានលាបលើស្បែកត្រូវបានស្រូបចូលក្នុងខ្លួន។ ដូច្នេះវាត្រូវបានគេជឿជាក់ថាថ្នាំបែបនេះនឹងមិនបង្កឱ្យមានការកើនឡើងហានិភ័យនៃពិការភាពពីកំណើតទេ។
ប៉ុន្តែវាសំខាន់ណាស់ដែលត្រូវចងចាំថា ថ្នាំព្យាបាលលាបជាច្រើនមិនត្រូវបានសិក្សាឲបានគ្រប់គ្រាន់ក្នុងករណីមានផ្ទៃពោះទេ។ ដូច្នេះជាថ្មីម្តងទៀត អ្នកត្រូវប្រាកដថាបានពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យមុនពេលអ្នកចាប់ផ្តើមព្យាបាលមុនណាមួយ។
ការការពារមុនពេលមានផ្ទៃពោះ
រោគមុនពេលមានផ្ទៃពោះគឺជាលក្ខខ័ណ្ឌធម្មជាតិដែលជាធម្មតាត្រូវដោះស្រាយក្រោយពេលសម្រាលកូនរួច។ ដូច្នេះសកម្មភាពដែលមានសុវត្ថិភាពបំផុតត្រូវធ្វើ គឺការថែរក្សាស្បែកឱ្យបានល្អ។ នេះជាវិធីព្យាបាលមុនពេលមានផ្ទៃពោះដោយមិនបាចប្រើថ្នាំ៖
- កំណត់ការបោកគក់ឱ្យបាន ២ ដងក្នុងមួយថ្ងៃ និងក្រោយពេលបែកញើសច្រើន។
- នៅពេលអ្នកធ្វើការបោកគក់ សូមប្រើទឹកបោកគក់ដែលស្រាល គ្មានជាតិអាល់កុលនិងគ្មានជាតិកាត់ ។
- ប្រើបន្ទះសំឡីកប្បាសឬក្រណាត់ដើម្បីលាងមុខរបស់អ្នក (តែចូរប្តូរ និងប្រើក្រណាត់ឬបន្ទះសំឡីកប្បាសស្អាតរាល់ពេល) ។
- បន្ទាប់ពីសម្អាតរួច លាងស្បែករបស់អ្នកជាមួយទឹកក្តៅឧណ្ឌៗ ។ បន្ទាប់មកជូតថ្នមៗហើយលាបឡេផ្តល់សំណើម។
- ជៀសវាងការលាងសម្អាតហួសកម្រិត។ វាអាចធ្វើឱ្យក្រពេញខ្លាញ់របស់ស្បែករំញោចហួសកម្រិត។
- កក់សក់ឱ្យបានទៀងទាត់។ ប្រសិនបើអ្នកមានស្បែកខ្លាញ់ វាល្អបំផុតក្នុងការកក់សក់រាល់ថ្ងៃ។ ជៀសវាងប្រើម៉ូសលាបសក់ឬក្រមួនលាបសក់ដែលមានជាតិប្រេងនៅជិតជើងសក់។
- ផ្លាស់ប្តូរខ្នើយរបស់អ្នកឱ្យបានញឹកញាប់។
- យកដៃរបស់អ្នកចេញពីមុខព្រោះមានបាក់តេរីនៅលើម្រាមដៃ។
- ប្រើកាស កុំកាន់ទូរស័ព្ទដៃទប់នឹងមុខរបស់អ្នក។
លើសពីនេះទៅទៀត ចៀសវាងការញិច ឬច្របាច់មុនរបស់អ្នក។ នោះអាចបណ្តាលឱ្យមានស្នាមមុនជារៀងរហូត។ ប្រសិនបើអ្នកស្ទះរន្ធញើស សូមទៅជួបអ្នកជំនាញផ្នែកមុខ។
