ជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង

• Soeu Sreang
• March 11, 2021
• 43

តើអ្វីទៅជាជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង?

ជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងគឺនៅពេលដែលស្ត្រីមានផ្ទៃពោះមានសម្ពាធឈាមខ្ពស់    មានប្រូតេអ៊ីននៅក្នុងទឹកនោម     និងហើមជើង    ហើមប្រអប់ជើង     និងហើមប្រអប់ដៃ។ វាមានពីកម្រិតស្រាលរហូតដល់កម្រិតធ្ងន់ធ្ងរ។ ជាធម្មតា    វាកើតឡើងក្នុងពេលមានផ្ទៃពោះនៅត្រីមាសចុងក្រោយ     ទោះបីជាវាអាចកើតឡើងមុនពេលសម្រាល    ឬក្រោយពេលសម្រាលក៏ដោយ។

ជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងអាចបណ្តាលឱ្យមានជំងឺក្រឡាភ្លើង    ដែលជាលក្ខខណ្ឌធ្ងន់ធ្ងរដែលអាចមានហានិភ័យដល់សុខភាពម្តាយ    និងទារក។ ក្នុងករណីកម្រ    វាបណ្តាលឱ្យស្លាប់។ ស្ត្រីដែលមានជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង    ដែលមានការប្រកាច់កើតជំងឺក្រឡាភ្លើង។

វិធីព្យាបាលតែមួយគត់សម្រាប់ជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងគឺការសម្រាល។ សូម្បីតែក្រោយពេលសម្រាលក៏ដោយ       អាការនៃជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងអាចមានរយៈពេលពី ១ ទៅ ៦ សប្តាហ៍    ឬយូរជាងនេះ។

អ្នកអាចជួយការពារខ្លួនអ្នកដោយសិក្សាអំពីអាការនៃជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង    និងដោយទៅជួបគ្រូពេទ្យដើម្បីពិនិត្យសុខភាពពេលមានផ្ទៃពោះជាប្រចាំ។ ការប្រទះឃើញជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងឆាប់អាចបន្ថយឱកាសនៃបញ្ហារយៈពេលវែងសម្រាប់ម្តាយ   និងទារក។

អាការ    និងសញ្ញារបស់ជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង

បន្ថែមពីលើការហើម     ប្រូតេអ៊ីននៅក្នុងទឹកនោម    និងសម្ពាធឈាមខ្ពស់     អាការនៃជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងមាន៖

• ឡើងទម្ងន់លើសពី ១ ឬ ២ ថ្ងៃ    ដោយសារការកើនឡើងនៃជាតិទឹកក្នុងខ្លួន
• ឈឺពោះ    ជាពិសេសនៅផ្នែកស្តាំខាងលើ
• ឈឺក្បាលខ្លាំង
• ការប្រែប្រួលរេផ្លេច
• បត់ជើងតូចតិច     ឬមិនបត់ជើងតូចទាល់តែសោះ
• វិលមុខ
• ក្អួត    និងចង់ក្អួតធ្ងន់ធ្ងរ
• ការផ្លាស់ប្តូរចក្ខុវិស័យដូចជា៖ ចាំងភ្នែក     មានចំណុចអណ្តែតតូចៗ    ឬព្រិលភ្នែក

ស្ត្រីមួយចំនួនដែលមានជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងមិនមានអាការអ្វីទេ    ដូច្នេះវាចាំបាច់ត្រូវទៅជួបគ្រូពេទ្យ    ដើម្បីពិនិត្យសម្ពាធឈាមទៀងទាត់    និងធ្វើតេស្តទឹកនោម។

តើអាការបង្ហាញនៅពេលណា?

ជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងអាចកើតឡើងនៅដើមសប្តាហ៍ទី ២០ នៃការមានផ្ទៃពោះ     ប៉ុន្តែវាកម្រកើតមានណាស់។ ជារឿយៗ    អាការចាប់ផ្តើមបន្ទាប់ពីសប្តាហ៍ទី ៣៤ ។ ក្នុងករណីមួយចំនួន    អាការកើតឡើងបន្ទាប់ពីការសម្រាល    ជាធម្មតាក្នុងរយៈពេល ៤៨ ម៉ោងក្រោយពេលសម្រាល។ ពួកវាមានទំនោរបាត់ទៅវិញដោយខ្លួនឯង     ប៉ុន្តែអាចមានរយៈពេលរហូតដល់ ១២សប្តាហ៍បន្ទាប់ពីការសម្រាល។

មូលហេតុជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង

អ្នកជំនាញជាច្រើនគិតថាជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង    និងជំងឺក្រឡាភ្លើងកើតឡើង    នៅពេលដែលសុករបស់ស្ត្រីមិនដំណើរការដូចធម្មតា     ប៉ុន្តែពួកគេមិនដឹងច្បាស់ពីមូលហេតុទេ។ អ្នកជំនាញមួយចំនួនគិតថាកង្វះអាហាររូបត្ថម្ភ          ឬជាតិខ្លាញ់ក្នុងខ្លួនខ្ពស់អាចជាមូលហេតុ។ កង្វះរំហូរឈាមទៅកាន់ស្បូនក៏អាចជាមូលហេតុដែរ។ ហ្សែនក៏ជាកត្តាមួយដែរ។

ជំងឺលើសសម្ពាធឈាមដទៃទៀតក្នុងពេលមានផ្ទៃពោះ

ជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងគឺជាជំងឺលើសសម្ពាធឈាម ១ ក្នុងចំណោមជំងឺលើសសម្ពាធឈាម ចំនួន ៤ លើស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ។ ជំងឺលើសសម្ពាធឈាម ៣ ផ្សេងទៀតគឺ៖

• ជំងឺលើសសម្ពាធឈាមក្នុងពេលមានគភ៌៖ វាគឺជាជំងឺលើសសម្ពាធឈាមដែលចាប់ផ្តើមបន្ទាប់ពីសប្តាហ៍ទី ២០ នៃការមានផ្ទៃពោះ    ប៉ុន្តែមិនបណ្តាលឱ្យមានបរិមាណប្រូតេអ៊ីនច្រើននៅក្នុងទឹកនោមរបស់ស្ត្រីទេ។ ជាធម្មតាវាបាត់ទៅវិញបន្ទាប់ពីការសម្រាល។
• ជំងឺលើសសម្ពាធឈាមរ៉ាំរ៉ៃ៖ វាគឺជាជំងឺលើសសម្ពាធឈាមដែលចាប់ផ្តើមមុនពេលស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ    ឬមុនសប្តាហ៍ទី ២០ នៃការមានផ្ទៃពោះ។
• ជំងឺលើសសម្ពាធឈាមរ៉ាំរ៉ៃជាមួយផលវិបាកជំងឺលើសសម្ពាធឈាមរ៉ាំរ៉ៃ៖ វាគឺជាជំងឺលើសសម្ពាធឈាមរ៉ាំរ៉ៃដែលកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ     នៅពេលគភ៌កាន់តែធំទៅៗ      ដែលបណ្តាលឱ្យមានប្រូតេអ៊ីនច្រើននៅក្នុងទឹកនោម    និងផលវិបាកផ្សេងទៀត។

កត្តាហានិភ័យនៃជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង

កត្តាដែលអាចបង្កើនឱកាសរបស់អ្នកក្នុងការកើតជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងមាន៖

• ជាក្មេងជំទង់     ឬស្ត្រីអាយុលើសពី ៤០ ឆ្នាំ
• ក្នុងនាមជាជនជាតិអាមេរិកកាំងអាហ្វ្រិក
• មានផ្ទៃពោះជាលើកដំបូង
• មានកូនដែលឃ្លាតពីគ្នាតិចជាង ២ ឆ្នាំ    ឬច្រើនជាង ១០ ឆ្នាំ
• មានផ្ទៃពោះជាមួយដៃគូថ្មីជំនួសឪពុករបស់កូនមុនៗ
• លើសសម្ពាធឈាមមុនពេលមានផ្ទៃពោះ
• មានប្រវត្តិមានជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង
• មានម្តាយ    ឬបងប្អូនស្រីដែលធ្លាប់មានជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង
• មានប្រវត្តិធាត់
• ពពោះកូនភ្លោះចាប់ពី ២ ឡើងទៅ
• ការបង្កកំណើតក្រៅរាងកាយ
• មានប្រវត្តិមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម    ជំងឺតម្រងនោម    រោគសើស្បែករុំារ៉ៃ     ឬជំងឺរលាកសន្លាក់រ៉ាំរ៉ៃ

ផលវិបាកជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង

ជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងអាចរារាំងសុករបស់អ្នកពីការទទួលបានឈាមគ្រប់គ្រាន់   ដែលអាចបណ្តាលឱ្យទារកកើតមកតូច។ វាត្រូវបានគេហៅថាការរឹតត្បិតការលូតលាស់របស់ទារក។

វាក៏ជាមូលហេតុមួយក្នុងចំណោមមូលហេតុទូទៅបំផុតនៃការសម្រាលមិនគ្រប់ខែ   និងផលវិបាកដែលអាចកើតមានដូចជា៖ ពិការភាពការរៀន    ជំងឺឆ្កួតជ្រូក     ពិការខួរក្បាល     និងបញ្ហាការស្តាប់    និងការមើល។

ជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងអាចបង្កឱ្យមានផលវិបាកដ៏កម្រ    ប៉ុន្តែធ្ងន់ធ្ងរដែលរួមមាន៖

• ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល
• ប្រកាច់
• មានសារធាតុរាវផ្តុំនៅក្នុងទ្រូងរបស់អ្នក
• ជំងឺខ្សោយបេះដូង
• ភាពពិការភ្នែកដែលអាចជាសះស្បើយឡើងវិញ
• ការហូរឈាមចេញពីថ្លើមរបស់អ្នក
• ការធ្លាក់ឈាម    បន្ទាប់ពីអ្នកសម្រាល

នៅពេលដែលជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង    ឬជំងឺក្រឡាភ្លើងធ្វើឱ្យកោសិកាថ្លើម    និងឈាមរបស់អ្នកខូចខាត    អ្នកអាចមានផលវិបាកដែលគេហៅថាមូលរោគ HELLP     ដែលតំណាងឱ្យ៖

• ការបែកគ្រាប់ឈាម (Hemolysis) ៖ គឺជាពេលដែលកោសិកាឈាមក្រហម    ដែលដឹកនាំអុកស៊ីសែនឆ្លងកាត់ខ្លួនរបស់អ្នកបែក។
• អង់ស៊ីមថ្លើមច្រើន (Elevated liver enzymes) ៖ ការមានកម្រិតខ្ពស់នៃសារធាតុគីមីទាំងនេះនៅក្នុងឈាមមានន័យថាថ្លើមមានបញ្ហា។
• បរិមាណផ្លាកែតទាប (Low platelet counts) ៖ នេះជាពេលដែលអ្នកមិនមានផ្លាកែតគ្រប់គ្រាន់    ដូច្នេះឈាមរបស់អ្នកមិនកកដូចធម្មតាទេ។

មូលរោគ HELLP គឺជាការសង្គ្រោះបន្ទាន់ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រ។ សូមទូរស័ព្ទទៅ ១១៩ ​( លេខនៅកម្ពុជា )    ឬទៅកាន់បន្ទប់សង្គ្រោះបន្ទាន់    ប្រសិនបើអ្នកមានអាការដូចជា៖

• ព្រិលភ្នែក
• ឈឺទ្រូង    ឬឈឺពោះ
• ឈឺក្បាល
• ល្ហិតល្ហៃ
• ឈឺក្រពះ     ឬក្អួត
• ហើមមុខ    ឬដៃ
• ឈាមអញ្ចាញធ្មេញ    ឬច្រមុះ

ជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងក៏អាចបណ្តាលឱ្យសុករបស់អ្នកផ្តាច់ចេញពីស្បូនរបស់អ្នកភ្លាមៗដែលត្រូវបានគេហៅថាការធ្លាក់សុកពីជញ្ជាំងស្បូន។ វាអាចបណ្តាលឱ្យទារកស្លាប់ក្នុងផ្ទៃ។

ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង  

 អ្នកមានជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង    ប្រសិនបើអ្នកមានជំងឺលើសសម្ពាធឈាម     និងយ៉ាងហោចណាស់មានសញ្ញាណាមួយក្នុងចំណោមសញ្ញាខាងក្រោម៖

• មានជាតិប្រូតេអ៊ីនច្រើនពេកនៅក្នុងទឹកនោម
• ខ្វះប្លាកែតនៅក្នុងឈាម
• មានសារធាតុគីមីដែលទាក់ទងនឹងតម្រងនោមខ្ពស់ក្នុងឈាម
• មានកម្រិតសារធាតុគីមីដែលទាក់ទងនឹងថ្លើមខ្ពស់នៅក្នុងឈាម
• មានសារធាតុរាវនៅក្នុងសួត
• ការឈឺក្បាលថ្មីដែលមិនបាត់     នៅពេលដែលអ្នកលេបថ្នាំ

ដើម្បីបញ្ជាក់ពីការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ    គ្រូពេទ្យអាចឱ្យអ្នកធ្វើតេស្តដូចជា៖

• តេស្តឈាមដើម្បីពិនិត្យផ្លាកែតរបស់អ្នក    និងរកមើលជាតិគីមីតម្រងនោម     ឬថ្លើម
• ការធ្វើតេស្តទឹកនោម    ដើម្បីវាស់ប្រូតេអ៊ីន
• ការឆ្លុះអេកូ    តេស្ត nonstress     ឬ biophysical profiles     ដើម្បីមើលពីការលូតលាស់របស់ទារក

ការព្យាបាលជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង   

វិធីព្យាបាលតែមួយគត់សម្រាប់ជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង    និងជំងឺក្រឡាភ្លើងគឺការផ្តល់កំណើត។ គ្រូពេទ្យនឹងពិភាក្សាជាមួយអ្នកអំពីពេលវេលា        ដែលត្រូវសម្រាលដោយផ្អែកលើរយៈពេលពពោះ     ការលូតលាស់របស់ទារកនៅក្នុងស្បូនរបស់អ្នក       និងភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងរបស់អ្នក។

ប្រសិនបើទារកមានការលូតលាស់ល្អ    ជាធម្មតាក្នុងសប្តាហ៍ទី ៣៧     ឬលើសពីនោះ    គ្រូពេទ្យប្រហែលជាចង់ធ្វើការជំរុញការសម្រាល    ឬធ្វើការវះកាត់។ វានឹងរារាំងជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងពីការវិវឌ្ឍទៅកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។

ប្រសិនបើទារកមិនទាន់ជិតដល់ពេលសម្រាល    ហើយអ្នក    និងគ្រូពេទ្យអាចព្យាបាលជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងដែលមានសភាពស្រាលបាន     រហូតដល់ទារកបានលូតលាស់គ្រប់គ្រាន់ក្នុងការសម្រាលដោយសុវត្ថិភាព។ កំណើតកាន់តែជិតដល់ថ្ងៃសម្រាល   វាកាន់តែប្រសើរសម្រាប់ទារក។

ប្រសិនបើអ្នកមានជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងដែលមានកម្រិតស្រាល     គ្រូពេទ្យអាចចេញវេជ្ជបញ្ជា៖

• ការសម្រាកនៅលើគ្រែទាំងនៅផ្ទះ    ឬនៅមន្ទីរពេទ្យ។ ភាគច្រើនត្រូវសម្រាកផ្អៀងខាងឆ្វេង
• ការត្រួតពិនិត្យដោយយកចិត្តទុកដាក់ជាមួយអេក្រង់ពិនិត្យចង្វាក់បេះដូងរបស់ទារក    និងឆ្លុះអេកូញឹកញាប់
• ថ្នាំដើម្បីបន្ថយសម្ពាធឈាមរបស់អ្នក
• ការធ្វើតេស្តឈាម    និងទឹកនោម

គ្រូពេទ្យក៏អាចនឹងប្រាប់អ្នកឱ្យស្នាក់នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ    ដូច្នេះគ្រូពេទ្យអាចតាមដានអ្នកយ៉ាងជិតដិត។ នៅមន្ទីរពេទ្យ    អ្នកអាចទទួលបាន៖

• ថ្នាំជួយការពារការប្រកាច់    ថ្នាំបញ្ចុះសម្ពាធឈាម    និងថ្នាំការពារបញ្ហាផ្សេងៗ
• ការចាក់ថ្នាំស្តេរ៉ូអ៊ីត    ដើម្បីជួយឱ្យសួតទារកលូតលាស់លឿន

ការព្យាបាលផ្សេងទៀតរួមមាន៖

• ការចាក់ម៉ាញេស្យូម    ដើម្បីការពារការប្រកាច់ដែលទាក់ទងនឹងជំងឺក្រឡាភ្លើង
• ថ្នាំ Hydralazine     ឬថ្នាំព្យាបាលសម្ពាធឈាមផ្សេងទៀត

ចំពោះជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងធ្ងន់ធ្ងរ  គ្រូពេទ្យប្រហែលជាត្រូវសម្រាលទារកភ្លាមៗ     ទោះបីអ្នកមិនទាន់ជិតដល់ថ្ងៃសម្រាលក៏ដោយ។ បន្ទាប់មក    អាការនៃជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើងគួរតែបាត់ទៅវិញក្នុងរយៈពេល ១ ទៅ ៦ សប្តាហ៍    ប៉ុន្តែអាចមានរយៈពេលយូរជាងនេះ។

ការការពារជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង   

ប្រសិនបើអ្នកមានឱកាសច្រើនក្នុងការកើតជំងឺបម្រុងក្រឡាភ្លើង    សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យអំពីការផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅ    ដែលអាចជួយឱ្យអ្នកមានសុខភាពល្អ។ អ្នកប្រហែលជាត្រូវ៖

• បញ្ចុះទម្ងន់ខ្លះ    ប្រសិនបើអ្នកលើសទម្ងន់
• ឈប់​ជក់បារី
• ហាត់ប្រាណឱ្យបានទៀងទាត់
• គ្រប់គ្រងសម្ពាធឈាម    ឬជាតិស្ករក្នុងឈាម

គ្រូពេទ្យក៏អាចប្រាប់អ្នកឱ្យប្រើថ្នាំអាស្ពីរីនក្នុងកម្រិតទាប (៨១ មីលីក្រាម) ក្នុងមួយថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែសូមកុំប្រើថ្នាំ    វីតាមីន    ឬថ្នាំបំប៉នណាមួយដោយមិនបានពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជាមុន។