ជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូង
ជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូង (Pericardial Disease – Pericarditis) គឺជាការរលាកស្រទាប់ណាមួយរបស់បន្ទប់បេះដូង (Pericardium)។ ជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូង គឺជាថង់ជាលិកាស្តើងដែលព័ទ្ធជុំវិញបេះដូង និងមាន ៖
- Visceral Pericardium ជាស្រទាប់ខាងក្នុងដែលព័ទ្ធជុំវិញបេះដូងទាំងមូល
- ស្រទាប់វត្ថុរាវកណ្តាលមួយ ដែលបង្ការការកកិតរវាង Visceral Pericardium និង Parietal Pericardium
- Parietal Pericardium ជាស្រទាប់ខាងក្រៅធ្វើពីជាលិកាសរសៃ
តើអ្វីដែលបណ្តាលឱ្យរលាកបន្ទប់បេះដូង?
មូលហេតុនៃជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូង រួមមាន ៖
- ការឆ្លងមេរោគ
- ការវះកាត់បេះដូង
- ការគាំងបេះដូង
- ការរងរបួស
- ដុំសាច់
- មហារីក
- ជាតិវិទ្យុសកម្ម
- ជំងឺស្វ័យភាពស៊ាំ (Autoimmune Disease) (ដូចជាជំងឺរលាកសន្លាក់ (Rheumatoid Arthritis), រោគសើស្បែក (Lupus), ឬជំងឺរឹងស្បែក (Scleroderma))
ចំពោះមនុស្សខ្លះ គេរកមិនឃើញមូលហេតុជំងឺឡើយ។
ជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូង (Pericarditis) អាចមានលក្ខណៈស្រួចស្រាវ (កើតឡើងភ្លាមៗ) ឬរ៉ាំរ៉ៃ (យូរមកហើយ) ។
តើអាការជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងមានអ្វីខ្លះ?
អាការជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូង រួមមាន ៖
- ចុកទ្រូង ៖ ជារឿយៗ ជាប្រភេទឈឺចាប់បែបមុតៗ នៅចំកណ្តាលទ្រូង។ ការឈឺចាប់អាចសាយភាយទៅ ក និងស្មា ហើយម្តងម្កាលទៅដៃ និងខ្នង។ វាអាចឈឺកាន់តែខ្លាំង នៅពេលដែលគេង, ក្អក, ឬលេបអាហារ តែវាមិនសូវឈឺ បើសិនជាអង្គុយ។
- ក្តៅខ្លួន។
- កើនល្បឿនបេះដូង។
តើគេធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងយ៉ាងដូចម្តេច?
គ្រូពេទ្យអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងដោយផ្អែកទៅលើ ៖
- របាយការណ៍អាការជំងឺ
- លទ្ធផល Electrocardiogram (EKG ឬ ECG)
- Echocardiogram
- MRI បេះដូង
- ការពិនិត្យរាងកាយ
មានការធ្វើតេស្តផ្សេងៗទៀត ដើម្បីកំណត់ពីមូលហេតុនៃជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូង។
តើជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងព្យាបាលដូចម្តេច?
គេព្យាបាលជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូង ដោយផ្អែកលើមូលហេតុ និងអាចមានប្រើថ្នាំ ដូចជា ៖
- Nonsteroidal anti-inflammatory agents (NSAIDs) ដើម្បីកាត់បន្ថយការឈឺចាប់ និងការរលាក
- Steroids ប្រើម្តងម្កាល សម្រាប់ព្យាបាលការវាយប្រហារធ្ងន់ធ្ងរ
- Antibiotics ប្រសិនបើកើតជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងបណ្តាលមកពីការឆ្លងមេរោគ
- Colchicine ជាពិសេសប្រសិនបើមានអាការជំងឺជាច្រើនសប្តាហ៍ ឬកើតអាការដដែលៗ
អ្នកជំងឺភាគច្រើនជាសះស្បើយពីជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូង ក្នុងរយៈពេល ២ ទៅ ៤ សប្តាហ៍។
តើជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងធ្ងន់ធ្ងរគឺជាអ្វី?
ជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងធ្ងន់ធ្ងរ (Constrictive Pericaarditis) កើតមាននៅពេលដែលបន្ទប់បេះដូងក្លាយជាក្រាស់ និងមានស្នាម។ នេះអាចបង្កការលំបាកដល់បេះដូងក្នុងការចែកចាយឈាម។
តើអាការជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងធ្ងន់ធ្ងរមានអ្វីខ្លះ?
អាការជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងធ្ងន់ធ្ងរ (Symptoms of Constrictive Perdicarditis) មានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលនឹងជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូង (Perdicarditis) ដែរ ដោយគ្រាន់តែបន្ថែមនូវ ៖
- ដង្ហើមខ្លីៗ
- ល្ហិតល្ហៃ (មានអារម្មណ៍ថាអស់កម្លាំងខ្លាំង)
- អាការជំងឺខ្សោយបេះដូង (ហើមជើង និងប្រអប់ជើង, ការឡើងទម្ងន់ដែលមិនអាចពន្យល់បាន)
- ជំងឺចង្វាក់បេះដូងលោតមិនទៀងទាត់ (Atrial Fibrillation)
តើគេធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងធ្ងន់ធ្ងរយ៉ាងដូចម្តេច?
ការធ្វើតេស្តដូចគ្នានឹងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូង។ តេស្តរោគវិនិច្ឆ័យដទៃទៀតដែលប្រើសម្រាប់ជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងធ្ងន់ធ្ងរ រួមមាន ៖
- Echocardiogram
- Cardiac catheterization
- MRI
- CT scan
តើជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងធ្ងន់ធ្ងរព្យាបាលដូចម្តេច?
ការព្យាបាលជំងឺរលាកបន្ទប់បេះដូងធ្ងន់ធ្ងរ រួមមាន ៖
- ថ្នាំ Analgesics និង ថ្នាំ Anti-inflammatory Agents ដើម្បីព្យាបាលការឈឺចាប់ ឬការរលាក
- ថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោម (Diuretics) ដើម្បីព្យាបាលអាការជំងឺខ្សោយបេះដូង
- ថ្នាំ Antiarrhythmics ដើម្បីព្យាបាលចង្វាក់បេះដូងមិនធម្មតា ដូចជា Atrial Fibrillation ជាដើម
- Pericardiectomy (ការវះកាត់យកបន្ទប់បេះដូងដែលរឹង (Stiff Pericardium) ចេញពីបេះដូង)
